نوروفیدبک تا چه اندازه مؤثر است؟
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که به‌واسطه آن، به افراد کمک می شود تا به‌صورت آگاهانه به کنترل فعالیت های مغزی خود بپردازند. در واقع، در مداخله با نوروفیدبک، فعالیت بخش های مورد رصد مغز توسط الکتروانسفالگرافی (EEG) ثبت می شود؛ پس از ثبت فعالیت ها، اطلاعات به دست آمده از طرق مختلفی نظیر داده های دیداری یا شنیداری به مراجع ارائه می شود.
سیگنال های شیمیایی و الکتریکی، ارتباطات سلول های عصبی در مغز را مدیریت می کنند؛ اما به دلیل پتانسیل بالینی و تبلیغاتی بالای داروهای روانپزشکی، تنها پارادایم شیمیایی مغز مورد توجه جامعه علمی قرار گرفته و تقریباً به الگوهای الکتریکی آن هیچ توجهی نشده است.
امروزه نقایص شناختی مانند اختلالات توجه و حافظه، به دلیل پیری جمعیت جهان و بیماریهای عصبی متعددی که منجر به اختلالات شناختی می‌شوند، بسیار رایج هستند. تا همین اواخر، درمان نقایص شناختی منحصراً مبتنی بر تجویز دارو بود؛ اما پیشرفت های اخیر در حوزه تجهیزات پزشکی روان‌شناختی، منجر به پیدایش روش های توان بخشی جدیدی شده است. یکی از این روش ها نوروفیدبک (NFB) است.
نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که به‌واسطه آن، به افراد کمک می شود تا به‌صورت آگاهانه به کنترل فعالیت های مغزی خود بپردازند. در واقع، در مداخله با نوروفیدبک، فعالیت بخش های مورد رصد مغز توسط الکتروانسفالگرافی (EEG) ثبت می شود؛ پس از ثبت فعالیت ها، اطلاعات به دست آمده از طرق مختلفی نظیر داده های دیداری یا شنیداری به مراجع ارائه می شود.
در یک مطالعه مروری که دربرگیرنده 18 مطالعه منفرد بود، تأثیر مداخلات نوروفیدبک بر بیماریهای عصبی مختلفی نظیر زوال عقل(AD) ، مولتیپل اسکلروزیس(MS) ، اختلال شناختی خفیف(MCI) ، سکته مغزی و آسیب مغزی تروماتیک(TBI) بررسی شد. مطالعات مورد بررسی نشان دادند که نوروفیدبک می‌تواند عملکردهای شناختی را به طور مشهودی بهبود ببخشد؛ بااین‌حال، در تعداد عملکردهای شناختی بهبود یافته و میزان بهبود آنها توافقی وجود نداشت. به‌صورت کلی، دو نکته قابل‌تأمل از مطالعه مروری مورد بررسی مستخرج است:
1- با استناد به نتایج مطالعات، نوروفیدبک حداقل منجر به بهبود یک عملکرد شناختی می شود.
2- تأثیر نورفیدبک مشروط به تعداد و زمان جلسات مداخله نبوده است؛ به این صورت که حتی یک جلسه مداخله نیز منجر به بهبود عملکرد شناختی مراجع می شود.
منابع
Othmer, S. (2020). History of neurofeedback. In Restoring the Brain (pp. 23-55). Routledge.
Vilou, I., Varka, A., Parisis, D., Afrantou, T., & Ioannidis, P. (2023). EEG-Neurofeedback as a Potential Therapeutic Approach for Cognitive Deficits in Patients with Dementia, Multiple Sclerosis, Stroke and Traumatic Brain Injury. Life, 13(2), 365.
Marzbani, H., Marateb, H. R., & Mansourian, M. (2016). Neurofeedback: a comprehensive review on system design, methodology and clinical applications. Basic and clinical neuroscience, 7(2), 143.
نوشته های مرتبط