حافظه تداعی گرا چیست؟ تا حالا شده با حس کردن بوی خاصی یا شنیدن یک موزیک یاد خاطره ای بیفتید؟

بدون شک برای همه ما پیش آمده که با حس کردن بوی خاصی یا شنیدن یک موزیک یاد خاطره ای بیفتیم. این قابلیت ذهنی حافظه تداعی گرا نام دارد که می تواند بین چند پدیده به ظاهر غیرمرتبط ارتباط برقرار کند. مطالعات اولیه این نوع حافظه به قرن 19 برمی گردد. مطالعات بعدی نشان داد که جایگاه این حافظه در نواحی میانی لوب گیجگاهی می باشد. اما اخیراً پژوهشی در دانشگاه کالیفرنیا یک قدم فراتر رفته و به بررسی نوع و ماهیت سلول‌های عصبی درگیر در این حافظه پرداخته است.

در این مطالعه، از روش های ثبت الکتروفیزیولوژیک و اپتوژنتیک در موش ها استفاده شد. در این آزمایش، موش ها یاد گرفتند که بین بو و پاداش خاصی ارتباط برقرار کنند. بر اساس یافته های این پژوهش، سلول هایی در قشر انتورینال جانبی موسوم به fan cells در تشکیل حافظه تداعی گرا نقش دارند. همچنین فرارسان‌ عصبی (neurotransmitter) درگیر در این فرایند دوپامین می باشد. وقتی پژوهشگران فعالیت این سلول ها و سیگنال های دوپامین را متوقف کردند، حافظه های مرتبط جدید تشکیل نشد، در حالی که حافظه های مرتبط قبلی دست نخورده باقی ماندند.

از آنجا که حافظه تداعی گرا در برخی بیماری های تحلیل برنده سیستم عصبی مثل آلزایمر دچار نقص جدی می باشد، درک مکانیسم نوروبیولوژیک این حافظه و استفاده از آن در فرایند درمان می تواند سرعت از دست رفتن آن در افراد مبتلا به این بیماری ها را کندتر کند.

منبع

تهیه شده توسط:

کارگروه روانشناسی شناختی و نوروارگونومی

شاخه دانشجویی نقشه برداری مغز ایران

مدیریت ترویج و آموزش

جستجو و ترجمه خبر: وحید حسن نژاد (دبیر کارگروه)