تصاویر MRI نوید پیش بینی دمانس را می‌دهند

طبق تحقیقات ابتدایی در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن و دانشگاه کالیفرنیا، تصویربرداری مغزی MRI با دقت ۸۹ درصد پیش بینی کرد که چه کسی در سه سال آینده مبتلا به دمانس خواهد شد.

یافته‌هایی که در ماه نوامبر در نشست انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی در شیکاگو بیان شد، نشان می‌دهد که ممکن است روزی پزشکان بتوانند از آزمون‌های فراوانی که در دسترسشان است برای بیش بینی خطر ابتلا به دمانس، قبل از بروز علائم، استفاده کنند.

کوروش راجی، MD, PhD، استادیار رادیولوژی مرکز Mallinckrodt دانشگاه واشنگتن و نویسنده اول مقاله گفت: " در حال حاضر به سختی می‌توان گفت که فرد سالخورده‌ای با وضعیت شناختی عادی یا اختلال ضعیف شناختی، احتمال دارد که مبتلا به دمانس شود. ما نشان دادیم که با یک اسکن MRI می‌توان به طور میانگین 2.6 سال، قبل از اینکه از دست دادن حافظه در علائم بالینی قابل تشخیص شوند، دمانس را پیش بینی کرد که می‌تواند به پزشکان در درمان و مراقبت از بیماران کمک کند."

بیماری آلزایمر یک اختلال پیش‌رونده، تدریجی و غیرقابل بازگشت مغزی است که حافظه و مهارت‌های تفکر را تخریب می‌کند. طبق گفته موسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH)، پنج و بیم میلیون آمریکایی دچار این بیماری هستند.

عصب شناسان می‌توانند با یک تخمین حدودی برای احتمال ابتلا به دمانس آلزایمر از پرسشنامه معاینه وضعیت ذهنی خُرد و یا از آزمایش پر خطر ژنی ApoE که احتمال ابتلا به آلزایمر را 12 برابر افزایش می‌دهد، استفاده کنند. هر دو تست در این تحقیق 70 تا 80 درصد دقت داشتند.

ارزیابی‌های دیگر، همچون تصاویر PET برای بررسی پلاک‌های پروتئینی آلزایمر در مغز برای تشخیص نشانه‌های اولیه بیماری آلزایمر خوب هستند ولی در دسترس تعداد محدودی از بیماران قرار دارند. اخذ تصاویر PET پر هزینه و با استفاده از مواد رادیو اکتیو است که در یک بیمارستان معمولی پیدا نمی‌شود. در عوض MRI بطور گسترده‌ای در درسترس بوده و به پزشکان اجازه نگاه سریع به اینکه در مغز بیمار چه می‌گذرد را می‌دهد. راجی و همکارانش تصاویر MRI را برای درک نشانه‌های فیزیکی ضعیف شدن شناختی احتمالی بررسی کردند. آن‌ها از روشی موسوم به انتشار تانسوری (DTI)، برای بررسی سلامت ماده سفید مغز استفاده کردند که رشته‌های متصل کننده قسمت های مختلف مغز برای ارتباط با یکدیگر را ردیابی می‌کند.

راجی گفت: " تصویر برداری DTI، روشی برای اندازه‌گیری حرکت مولکول‌های آب در امتداد ماده‌ی سفید مغز است. اگر مولکول‌های آب به طور عادی حرکت نکنند، نشان دهنده‌ی آسیب در مسیر ماده سفید است که خود باعث مشکلات شناختی می‌شود."

راجی و همکارانش با استفاده از ADNI - یک همکاری چندجانبه که شامل اشتراک اطلاعات، منابع مالی و تخصص برای ارتقا آزمون‌های اختلال آلزایمر است- 10 نفر را تعیین کردند که مهارت‌های شناختی‌شان طی دو سال گذشته کاهش یافته بود و آن‌ها را طبق سن و جنسیت با 10 نفر که مهارت‌های تفکرشان ثابت مانده بود مقایسه کردند. میانگین سن افراد در هر دو گروه 73 سال بود. محققان تصاویر انتشار تانسوری MRI را که قبل از دوره دو ساله گرفته شده بود را در همه 20 نفر بررسی کردند. آن‌ها متوجه شدند افرادی که دچار زوال شناختی شدند به طور معناداری نشانه‌های بیشتری برای آسیب به ماده سفید را نشان می‌دهند.

محققان تجزیه و تحلیل خود را با استفاده از اندازه‌گیری های بهبود یافته و دقیق‌تر ماده سفید در یک نمونه 61 نفری دیگر تکرار کردند. در بررسی جدید، با مشاهده کل مغز، آن‌ها قادر به پیش بینی افت شناختی با دقت 89 درصد بودند. هنگامی که محققان به قسمت‌های خاصی که میزان بیشتری از آسیب را نشان می‌داد، تمرکز کردند، دقت پیش بینی به 95 درصد افزایش یافت.

راجی گفت: "ما می‌توانیم بگویم افرادی که مبتلا به دمانس شدند این تفاوت‌ها را در تصاویر MRI انتشار تانسوری در مقایسه با افراد اسکن شده که از نظر شناختی، حافظه و مهارت‌های شناختی سالم بودند، نشان دادند. چیزی که ما الان نیاز داریم، قبل از ورود به عرصه بالینی، این است که آزمودنی‌های بیشتری را بررسی کنیم و ابزارهای کامپیوتری بیشتری را توسعه دهیم که بتوانند اسکن‌های افراد بیمار را با استانداردهای پایه مقایسه کنند. با این‌ها، پزشکان ممکن است قادر باشند سریع تر به افراد بگویند که آیا در چند سال آینده احتمال دارد مبتلا به آلزایمر شوند یا نه."

محققان گفتند: اگرچه هنوز هیچ دارویی برای پیش‌گیری از آلزایمر یا جلوگیری از آن وجود ندارد، اما شناسایی افرادی که در خطر ابتلا به دمانس در چند سال آینده هستند، می‌تواند مفید باشد. افراد می‌توانند در حالی که هنوز کنترل قوای ذهنی خود را در دست دارند تصمیم‌هایی درباره زندگی و اموال خود بگیرند!

منبع: science daily

مترجم: عباس یاری، دبیر کارگروه نوروسایکولوژی شاخه دانشجویی نقشه برداری مغز