پیش‌بینی ابتلا به آلزایمر

مطالعات نشان داده است تغییراتی در مغز، بین ده تا بیست سال قبل از اینکه بیمار علائم واضح بالینی را بروز دهد، رخ می دهد. با این وجود تشخیص آلزایمر تنها زمانی انجام می شود که بر اثر گسترش پروتئین تائو، مرگ سلول های عصبی فرا رسیده باشد و فرد اولین مشکلات شناختی را تجربه کند.

از مدت ها پیش، دو پروتئین آمیلوئید بتا و تائو در رابطه با آلزایمر معرفی شده اند که اولی پلاک هایی در مغز ایجاد می کند و دومی در مراحل بعدی بیماری، در داخل سلول های مغز تجمع می یابد. از گذشته سطوح بالای این پروتئین ها توأم با اختلالات شناختی، مبنای تشخیص آلزایمر بوده است.
اخیرا یک مطالعه تحقیقاتی بین المللی بزرگ با حضور 1325 شرکت کننده از سوئد، ایالات متحده، هلند و استرالیا انجام شده است. شرکت کنندگان در ابتدای مطالعه هیچ گونه اختلال شناختی نداشته اند. در عین حال، با استفاده از اسکن، وجود تائو و آمیلوئید بتا در مغز شرکت کنندگان مورد بررسی قرار گرفت. بررسی‌ها نشان داد افرادی که این دو پروتئین در مغزشان مشاهده شده بود، در مقایسه با شرکت‌کنندگانی که هیچ تغییر بیولوژیکی نداشتند، در پیگیری چند سال بعد، 20 تا 40 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر بوده اند. اما بر اساس ادعای ریک اوسنکوپپل، که اولین نویسنده این مطالعه و محقق ارشد در دانشگاه لوند و مرکز پزشکی دانشگاه آمستردام بود، مشاهده‌ی هر دو پروتئین آمیلوئید بتا و تائو در مغز افراد، دیگر نه یک عامل خطر ابتلا، بلکه یک بیومارکر برای تشخیص محسوب می شود.

همچنین اخیراً نتایج مثبت حاصل از آزمایشات بالینی بر داروی جدید ضد آلزایمر تحت عنوان Lecanemab  حاکی از آن بوده است که اگر بتوانیم بیماری را قبل از ظهور چالش های شناختی تشخیص دهیم، ممکن است در نهایت بتوانیم از دارو برای کاهش سرعت بیماری در مراحل اولیه نیز استفاده کنیم. امید است مصرف دارو توأم با فعالیت بدنی و تغذیه مناسب، بتواند در پیشگیری یا کُند کردن اختلالات شناختی در آینده برای افراد در معرض خطرِ ابتلا، اثرگذار باشد.

منبع