نخستین موزه‌ی روانپزشکی کشور، پنجمین در دنیا
چندی پیش بود که نخستین موزه‌ي روانپزشکی کشور، به عنوان یک موزه‌ی پژوهشی در بیمارستان روزبه تهران افتتاح شد. پیش از این، موزه‌ی روانپزشکی، تنها در کشورهای اسپانیا، آلمان، بلژیک و دانمارک راه‌اندازی شده بود.
چندی پیش بود که نخستین موزه‌ي روانپزشکی کشور، به عنوان یک موزه‌ی پژوهشی در بیمارستان روزبه تهران افتتاح شد. پیش از این، موزه‌ی روانپزشکی، تنها در کشورهای اسپانیا، آلمان، بلژیک و دانمارک راه‌اندازی شده بود. چند دقیقه‌ای با ما باشید تا با پنجمین موزه‌ی روانپزشکی دنیا آشنا شویم.
دکتر محمد اربابی، مدیر موزه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی همشهری در پاسخ به این سوال که «چرا چنین موزه‌ای در بیمارستان روزبه راه اندازی شد؟» بیان داشته است: چند سؤال مهم در راه اندازی این موزه نقش داشت؛ بیماری روانی چیست؟ گذشتگان برای درمان بیماران چه روشی داشتند؟ اکنون برای بیماران چه درمان‌هایی تجویز می‌شود؟ این رشته چه آینده‌ای دارد؟ و ... همچنین از پیامدهای راه‌اندازی این موزه می‌توان به بهبود ارتباط مردم با بیماری‌های روانی و کاهش نگاه منفی به بیماران روانی در جامعه اشاره کرد. بنابراین در تعامل با همکارانم از ابتدای سال گذشته تاکنون فعالیت مطالعات پژوهشی، جمع آوری عکس و فیلم، جمع آوری اطلاعات درباره‌ی پزشکان و قدمت این علم در ایران را شروع کردیم و ۲۱ آذر ماه ۹۸ موفق شدیم فاز نخست موزه را درباره‌ی میراث فرهنگی و تاریخ روانپزشکی ایران در کتابخانه‌ی بیمارستان روزبه افتتاح کنیم. روانپزشکی شاخه ای از رشته پزشکی است که در ایران هویت و قدمت دارد. فعالیت چنین موزه‌ای برای حفظ تاریخچه‌ی این علم در کشور یک نیاز جدی بود.
قرار است در این موزه سیر تاریخی دانش روانپزشکی و بیماران روانی نشان داده شود بنابراین در فاز نخست هفت خوان برای آن در نظر گرفته شده است. خوان اول مربوط به تاریخ بیماری‌های روانی در قبل از اسلام و دوران باستان و دوره پس از اسلام است و به پزشکان سرشناس ایرانی می پردازد. خوان دوم با دوران تاریک روانپزشکی مواجه می شویم و دراین بخش نشان داده ایم که چه برخورد بدی با بیماران داشتند. خوان سوم شروع فعالیت تیمارستان در دوره قاجار است. آن دوران را با عکس‌های دکتر نصر به امانت گرفته و در موزه نشان داده ایم. خوان چهارم درباره تأسیس نخستین بیمارستان، سال ۱۳۲۹ در زمین‌های اکبرآباد حوالی میدان حر با نام روزبه است که تحول بزرگی در کشور به شمار می آید. خوان پنجم به ارتباط هنر و روانپزشکی می پردازد و آثار سینمایی مرتبط با روانپزشکی را نشان داده ایم. خوان ششم مربوط به روانپزشکی در ایران و ارتباطش با جهان و ایجاد گرایش های تخصصی با شعر، کودک و نوجوان و نویسندگان است. خوان هفتم به روانپزشکی جامعه نگر اشاره کرده و اینکه باید امکانات و کیفیت زندگی را در جوامع بالا ببریم تا آمار بیماری روانی و روحی کاهش یابد.
خانم فاطمه احمدی، موزه‌دار، در گفت و گو با ایسنا خوان‌های این موزه را جزئی‌تر توضیح داده است: خوان نخست به «تاریخ روانپزشکی» می پردازد. تاریخچه‌ای که از پیش از اسلام آغاز شده و ریشه‌های روانپزشکی دوره باستان را توضیح می‌دهد. در قسمتی از این خوان نیز به اشخاصی که در این حوزه کار کرده‌اند اشاره می‌کند، مانند «طبری» به عنوان نخستین کسی که به بحث خودکشی پرداخته، یا «رازی» که ریشه‌ی بیماری‌های جسمی را بیماری‌های روانی می‌داند. او خوان دوم این موزه را شامل تصاویری دانست که از آرشیو موزه پزشکی تهیه شده است. خوان سوم را شامل مجموعه عکس‌هایی دانست که توسط دکتر نصر اصفهانی به موزه اهدا شده است و افزود: او سال ۱۳۷۱ در خانه‌ای متعلق به تیمسار بهارمست مستقر می‌شود، کسی که در حدود سال‌های ۱۳۱۵ تصاویری با موضوعاتی که بیشتر «مشکلات اجتماعی» را نشان می‌دهد، ثبت می‌کند. بخشی از این عکس‌ها در آن سال‌ها ثبت شده‌اند، بخشی از تصاویر نیز متعلق به دارالمجانین تهران بود، مرکزی که در کنار بیمارستان سینا کنونی قرار داشت و دولت به شهربانی تکلیف کرده بود تا بیماران روانی را از سطح شهر جمع‌آوری کرده و به آن مرکز ببرد. با رسیدن آن مجموعه تصاویر به دست «نصر اصفهانی»، او آن‌ها را در اختیار موزه‌ی روانپزشکی قرار داد. احمدی خوان چهارم این موزه را متعلق به بیمارستان روزبه و پیشکسوتان این مرکز دانست و افزود: پزشکانی مانند «میرسپاسی»، «ساعدی» و «رضاعی» در راه‌اندازی یک مرکز تخصصی برای درمان بیماران روانی نقش بسیاری داشتند. او خوان پنجم را معرفی فیلم‌هایی دانست که اختلالات روحی و روانی و درمان‌های قابل انجام روی آن‌ها را معرفی می‌کند. خوان ششم افرادی که در حوزه‌ی بین‌الملل در این زمینه فعال بوده‌اند، مانند دکتر«افشین یدالهی» معرفی شده‌اند. او اضافه کرد: در این خوان، در کنار تصاویر و معرفی شخصیت‌ها، دست‌خط‌ها و حتی ترانه‌های سروده شده توسط افشین یداللهی به نمایش درآمده‌اند. در بخش پایانی موزه، پزشکانی مانند «شاه محمدی» و «علاقه بند راد» معرفی می‌شوند که برای نخستین بار، روان پزشکی مدرن را وارد ایران کردند، آن‌ها نخستین کنگره‌ها در این حوزه را در دهه ۶۰ در ایران برگزار کردند.
علاقه‌مندان به بازدید از این موزه می‌توانند همه‌روزه در روزهای غیرتعطیل و اداری از ساعت ۹ الی ۱۴به بیمارستان روزبه، واقع در تهران، خیابان کارگر جنوبی، نرسیده به میدان قزوین مراجعه کنند. درب‌های موزه به روی عموم علاقه‌مندان باز است.
نوشته های مرتبط