نشانگر زیستی جدید تصویربرداری PET می‌تواند پیشرفت بیماری آلزایمر را بهتر پیش‌بینی کند

محققان راهی برای پیش‌بینی بهتر پیشرفت بیماری آلزایمر کشف کرده‌اند. بر اساس یک مطالعه‌ی به تازگی منتشر شده در مجله پزشکی هسته‌ای، با اندازه‌گیری سطح فعال‌سازی میکروگلیالی با توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)، محققان قادر بودند پیش‌بینی پیشرفت بیماری بهتری را در مقایسه با تصویربرداری PET بتا آمیلوئید انجام دهند.

به گفته انجمن آلزایمر آمریکا، حدود 5/3 میلیون آمریکایی در حال حاضر مبتلا به بیماری آلزایمر هستند. انتظار می‌رود تا سال 2025 این تعداد به بیش از هفت میلیون نفر افزایش یابد.

نشانه‌ی مهم تغییر شکل مغز افراد مبتلا به آلزایمر، انباشت پلاک بتا آمیلوئید است. هنگامی که سلول‌های میکروگلیال سیستم عصبی مرکزی حضور پلاکت‌های بتا آمیلوئید را تشخیص می‌دهند، واکنش التهابی در مغز ایجاد می‌کنند.

متیس برندل،MD، MHBA دانشگاه لودوینگ ماکسی‌میلیانس مونیخ آلمان می‌گوید: " پروتئین 18-kD (TSPO) در میگروگلیاهای فعال بسیار زیاد رونویسی شده است که آن را به یک معیار ارزشمند برای ارزیابی التهاب در مغز تبدیل می‌کند. در این مطالعه، ما از تصویربرداری TSPO-PET برای تشخیص اینکه آیا فعال شدن میکروگلیالی اثری بر خروجی‌های شناختی در مدل آمیلوئید موش دارد یا نه استفاده کردیم."

در این مطالعه، محققان مجموعه‌ای از تصویربرداری‌های پزشکی را برای 10 موش تراژنی با پروتئین‌های بتا آمیلوئید و 7 نوع موش وحشی انجام دادند. تصویربرداری TSPO-PET ‌از میکروگلیای فعال شده در ماه 8، 9.5، 11.5 و 13 انجام شد و تصویر برداری PET بتا آمیلوئید در ماه‌‌های 8 و 13 انجام شد. پس از اتمام تصویربرداری، محققان موش‌هارا در یک مسیر پیچ در پیچ (maze) آبی قرار دادند که موش‌ها باید بین صفحه شناوری که غرق می‌شد و صفحه‌ای که می‌توانست وزن آن‌‌ها را تحمل ‌کند تمایز قائل شوند. این آزمون چندین بار در روز به مدت 1.5 هفته انجام شد. عملکرد حافظه در مسیر آبی با اندازه‌گیری روزانه زمان رسیدن از نقطه شروع تا صفحه شناور و محاسبه فاصله طی شده در روز آخر تمرین، بررسی شد. پس از انجام آزمون، تحلیل ایمونوهیستوشیمی برای میکروگلیا، آمیلوئید و تراکم سیناپسی انجام شد.

موش‌‌های تراژنی با بیشترین سیگنال TSPO-PET در پیش‌مغز یا دیگر نواحی مربوط به یادگیری فضایی عمکردی بهتری در مسیر آبی داشتند در حالی که سیگنال‌‌های بتا آمیلوئید در این نواحی هیچ ارتباطی با عملکرد شناختی در مسیر نداشتند. محققان دریافتند که یک پاسخ اولیه میکروگلیالی به آسیب‌ آمیلوئید در موش‌های تراژنی ایجاد می‌شود و در نتیجه‌‌ی آن از تراکم سیناپسی محافظت می‌شود. خصوصا در موش‌های تراژنی با رونویسی بالای TSPO در ماه هشتم، عملکرد شناختی در مسیر آبی و همچنین طبق تحلیل ایمونو شیمی، تراکم سیناپسی زیادی وجود داشت.

برندل اشاره می‌کند: " این مطالعه اولین شواهدی را ارائه می‌دهد که سطح فعال سازی میکروگلیال می‌تواند پیش بینی کننده عملکرد شناختی فعلی و آینده نسبت به سطوح بتا آمیلوئید باشد. با در نظر گرفتن محدودیت‌های مدل‌های موشی، نتایج این تحقیق می‌تواند برای تعیین حالت فعالیت منحصربه‌فرد میکروگلیالی برای اصلاح تصمیم‌های شناختی آینده حیاتی باشد. ما اعتقاد داریم که فعالیت متوازن میکروگلیا برای جلوگیری از اختلالات شناختی ضروری است."

منبع: SienceDaily

مترجم: عباس یاری، دبیرکارگروه نوروسایکولوژی شاخه دانشجویی نقشه‌برداری مغز ایران