جلوگیری از پیری مغز با واژه‌ها و موسیقی

هرچند در دوره‌ای سرشار از بی‌نهایت نوشدارو برای جلوگیری از زوال عقلی ناشی از سن‌ هستیم و عبور از این به‌همریختگی چالش منحصر به فردی است، تیمی از محققان دانشگاه دوک به سرپرستی دکتر  Edna Andrews عصب‌شناس شناختی، فکر می‌کنند راه حل قطعی و پایداری برای مقابله با کاهش یا جلوگیری از این آسیب‌ها در روند پیری مغز یافته‌اند. در اوایل سال ۲۰۲۱، Andrews  و تیمش به بررسی تأثیر موسیقی و دانش موسیقایی در ایجاد کارکرد بهینه شناختی مغز (Cognitive brain reserve) پرداختند. کارکرد بهینه شناختی مغز راهی برای مقابله با بسیاری از آسیب‌های ساختاری و کارکردی مانند زوال عقل، پارکینسون و ... است.

آنها در مقاله‌ای باعنوان
 Effects of Lifelong Musicianship on White Matter Integrity and Cognitive Brain Reserve
که در مجله Brain Science (2021) 
در سال 2012 چاپ شده‌است نتایج پژوهش خود را در اختیار ما قرار داده‌اند. 

کارکردهای سطح بالا از طریق ارزیابی‌ها و سنجش ساختار ماده خاکستری و سفید مغز قابل اندازه‌گیری است. ماده سفید مغز اتصال دهنده عایق شده‌ای است که به برقراری ارتباط مناطق مختلف مغز کمک می‌کند. در این مطالعه تیم دکتر  Edna Andrews  با به‌کارگیری تکنیکی پیشرفته از روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) با نام تصویربرداری بردار انتشار  DTI ( diffusion tensor imaging)  روی اندازه‌گیری انسجام و یکپارچگی ماده سفید مغز و بررسی شکل آن تمرکز کرد. مطالعات پیشینِ تصویربرداری عصبی نشان داده است که پیری طبیعی سبب کاهش یکپارچگی ماده سفید در سراسر مغز می‌شود، با ین حال طی ۱۵ سال گذشته محققان دریافته‌اند که فعالیت‌های حسی-حرکتی پیچیده مانند چندزبانگی و دانش موسیقایی ممکن است باعث کاهش سرعت و حتی معکوس کردن فقدان یکپارچگی ماده سفید شود. 

دکتر Edna Andrews در سال ۲۰۱۴ در زمینه عصب‌زبان‌شناسیِ شناختی مطالب معتبر و مهمی را منتشر کرد که شالوده مدل جدیدی از علوم اعصاب در زبان شد. او تا به امروز تنها مطالعه fMRI طولی را در مورد فراگیری زبان دوم منتشر کرده است. در سال‌های اخیر در تحقیقات خود به تأثیر نوازندگی بر روی کارکرد بهینه شناختی مغز پرداخته است. او که خود نوازنده و آهنگساز حرفه‌ای است از تجربه‌اش استفاده می‌کند تا ببیند آیا نوازندگی بلند مدت می‌تواند بر افزایش یکپارچگی ماده سفید در طول عمر فرد مؤثر باشد یا خیر . او با این فرض که نوازندگی باعث افزایش یکپارچگی ماده سفید در مسیر های فیبری معین مرتبط به ساخت موسیقی می‌شود. در پژوهشی او و تیمش مغز هشت نوازنده مختلف را در رده سنی ۲۰ تا ۶۷ سال را اسکن کردند. این نوازندگان به طور متوسط 3 ساعت تمرین نوازندگی روزانه و تجارب فراوان اجرا داشتند.

پس از اینکه شرکت کنندگان در دستگاه MRI قرار گرفتند، محققان با استفاده از(Diffusion Tensor Imaging) DTI مقادیر fractional antisotropy) ) FA را در دو مسیر فیبری ماده سفید مرتبط با نوازندگی برگرفته از مطالعات قبلی، با نام‌های SLF (Superior Longitudinal Fasciculus) و UF (Uncinate Fasciculus) را برای مشاهده مقادیر FA انتخاب و محاسبه کردند.

مقدار  FA بالاتر به معنی بالاتر بودن یکپارچگی ماده سفید و در نتیجه افزایش کارکردی بهینه شناختی مغز تفسیر شد. مطالعات قبلی بر روی این دو مسیر فیبری در افراد غیر نوازنده نشان داد که یکپارچگی ماده سفید با افزایش سن کاهش می یابد، به عبارت دیگر هرچه آزمودنی پیرتر، یکپارچگی ماده سفید این مناطق کمتر خواهد بود. پس از آنالیز مقادیر تغییرات anisotropy از طریق رگراسیون خطی آنها مشاهده کردند که یک همبستگی مثبت قوی بین سن و مقادیر FA در هر دو مسیر فیبری وجود دارد. این روندها در هر دو بخش دو نیمکره چپ و راست مغز قابل مشاهده بود.

در نتیجه مشاهده‌های این پژوهش  نشان داد که نوازندگی ماهرانه می‌تواند کارکرد بهینه شناختی مغز را با افزایش سن بالا ببرد و به دنبال آن، تغییرات عصبی ناشی از فراگیری و حفظ مهارت‌های زبانی و موسیقی می‌تواند بر زندگی کارامد را بیافزاید. بنابراین سبک زندگی مناسب برای سالم  و کارامد نگهداشتن مغز، تنها به ورزش و رژیم غذایی محدود نیست بلکه بهترین راه برای سالم نگه داشتن مغز یادگیری یک زبان جدید و یا یک ساز است که نباید فقط  به دوران کودکی محدود شود.

 Edna Andrews et al, Effects of Lifelong Musicianship on White Matter Integrity and Cognitive Brain Reserve, Brain Sciences (2021). DOI: 10.3390/brainsci11010067

منبع

تهیه شده توسط
كارگروه عصب-روانشناسی زبان
شاخه دانشجویی نقشه برداری مغز ایران
مدیریت ترویج و آموزش

جستجو و ترجمه خبر:
میترا مالی، دانشجوی روان شناسی شناختی، دانشگاه فردوسی