نشانگر زیستی خونی می‌تواند شدت آسیب‌دیدگی مغزی را پیش‌بینی کند و تشخیص دهد

مطالعه‌ای از موسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا تأیید کرده است که زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنتی به عنوان نشانگر خون می‌تواند صدمات مغزی را تشخیص داده و میزان بهبودی را در گروه‌های مختلف از جمله بازیکنان حرفه‌ای هاکی با صدمات مغزی حاد یا مزمن و بیمارانی با آسیب‌های مغزی خفیف، متوسط یا شدید پیش‌بینی کند. این تحقیق توسط دانشمندان در مرکز پزشکی NIH ، Bethesda، مریلند انجام شده و در ژوئیه سال 2020 ، در نسخه‌ی آنلاین Neurology منتشر شده است.

پس از آسیب‌دیدگی مغزی، زنجیره‌ی نوروفیلامنت از سلولهای عصبی در مغز جدا می‌شود و در مایع مغزی نخاعی (CSF) جمع می‌شود. دانشمندان تأیید كردند كه زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت همچنین در خون جمع می‌شود كه میزان آن ارتباط نزدیكی با میزانش در CSF دارد. آنها نشان دادند كه این زنجیره‌ در خون می‌تواند آسیب مغزی را تشخیص داده و بهبودی را در تمام مراحل آسیب‌دیدگی مغزی پیش‌بینی كند.

لیتون چان، رئیس گروه توانبخشی پزشکی در مرکز پزشکی NIH گفت: "در‌حال‌حاضر هیچ نشانگر معتبر مبتنی بر خون وجود ندارد که بتواند تشخیص عینی از آسیب خفیف مغزی داشته باشد یا پیش‌بینی‌ای از بهبودی ارائه دهد. مطالعه ما بر نیاز پیش رو برای آزمایش غیر‌تهاجمی زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت را برای کمک به تشخیص بیماران و ورزشکارانی که آسیب‌های مغزی آنها اغلب ناشناخته، تشخیص‌داده‌نشده یا به درستی گزارش نشده است، تاکید دارد."

در این مطالعه چندین گروه از جمله بازیکنان حرفه‌ای هاکی در سوئد با صدمات مغزی مربوط به ورزش، بازیکنان هاکی بدون صدمه‌ی مغزی، بازیکنان هاکی با علائم مزمن پس از صدمات مغزی، گروه کنترلی که ورزشکار نیستند و بیمارانی در مرکز پزشکی NIH که یا سالم بودند و یا با صدمات شدید مغزی حاد، تحت حاد و مزمن خفیف، را مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه نشان داد که زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت در خون:

---ارتباط نزدیکی با زنجیره‌ی نوری عصبی CSF در بازیکنان هاکی با صدمات مغزی و گروه کنترل سالمی که ورزشکار نبودند، دارد که نشان می‌دهد زنجیره‌ی نوری عصبی نوروفیلامنت خون می‌تواند به جای زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت CSF استفاده شود.

---توانایی تشخیصی قدرتمند برای صدمات مغزی مربوط به ورزش را نشان داد، جایی که می‌تواند بازیکنان هاکی با صدمات مغزی را از بازیکنان هاکی بدون صدمات مغزی شناسایی کند و می‌تواند بیمارانِ در کلینیک را با آسیب‌های مغزی خفیف، متوسط، و شدید مغزی را از یکدیگر و از گروه کنترل تشخیص دهد. این امر بسیار مهم است زیرا نیاز برآورده نشده ای به یک نشانگر خون آسان و در دسترس برای تعیین، در زمان آسیب یا در مرحله‌ی مزمن در صورتی که فرد دچار صدمات مغزی یا علائم آسیب دیدگی مغزی باشد، وجود دارد.

---می‌تواند با دقت بالا بازیکنان هاکی‌ای را که می‌توانند بعد از 10 روز به بازی برگردند از کسانی که علائمی مزمن را بعد از صدمات مغزی تجربه کرده‌اند و در نهایت از بازی بازنشسته شده‌اند، تمایز بخشد. در گروه کلینیک، بیماران با نتایج عملکردی بدتر سطح زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت خون بالاتری داشتند. این امر بسیار مهم است زیرا نیاز برآورده‌نشده‌ای به یک نشانگر خون وجود دارد که بتواند به پزشکان کمک کند تا مشخص کنند که ورزشکاران از چه زمانی می‌توانند با خیال راحت به بازی برگردند یا اینکه بیماران چه موقع می‌توانند به محل کار بازگردند یا فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرند.

در بیمارانِ کلینیک، سطح زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت خون در پنج سال پس از یک آسیب مغزی خفیف، متوسط یا شدید در مقایسه با گروه کنترل سالم به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که حتی یک آسیب مغزی خفیف (بدون علائم مشهود از آسیب ساختاری در MRI بالینی استاندارد) ممکن است باعث آسیب مغزی طولانی مدت گردد، و نور نوروفیلامنت سرم خون می‌تواند یک نشانگر حساس برای تشخیص، حتی مدت‌ها پس از آسیب اولیه باشد.

دکتر پاشتون شاهیم، نویسنده‌ی اصلی این مطالعه، گفت: "این مطالعه اولین پژوهشی است که ارزیابی مفصلی از زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت و تصویربرداری پیشرفته از مغز در گروه‌های مختلف، شدت‌های متفاوت آسیب‌دیدگی مغز و نقاط زمانی پس از آسیب انجام می‌دهد. نتایج ما نشان می‌دهد که زنجیره‌ی نوری نوروفیلامنت سرم ممکن است با شناسایی آسیب عصبی اساسی که ممکن است دلیل علائم طولانی مدتِ تجربه‌شده توسط تعداد قابل توجهی از ورزشکاران با صدمات مغزی حاد و بیماران مبتلا به آسیب‌های مغزی شدیدتر، باشد، تحسین همگان را در تصویربرداری برانگیزد."

طیف گسترده‌ای از تست‌های رفتاری و مشاهده‌ای متغیر برای کمک به تعیین آسیب‌های بیمار وجود دارد، اما اکثر این آزمایشات با تکیه بر بیمار از وی می‌خواهند تا علائم و نشانه‌های خود را گزارش کند. همچنین، تصویربرداری در تشخیص آسیب‌های میکرو‌ساختاری در مغز محدودیت‌هایی دارد.

منبع: پایگاه خبری NIH