مصاحبه - دکتر گیو شریفی، جراح مغز و اعصاب

اگر دقت کنیم درمی‌یابیم که تاکنون تعریف جامعی از مفهوم ساده و اما درواقع پیچیده ارتباطات در تولید دانش نداریم؛ چه بسا پیوند قابل توجه دانشمندان و پژوهشگران، دانش در حال تولید را به مسیر پیشرفت هدایت می‌کند. مباحثی در حوزه پژوهشی علوم اعصاب از نظر فلسفی وجود دارد که در صورت داشتن فکر و روابط قوی، انفجار علمی صورت می‌گیرد. با تحلیل این مقدمه می‌توان به دیدگاه و رویکرد آقای دکتر گیو شریفی در هدف‌گذاری به ‌منظور پرورش تفکر و اصول مورد نظر در تولیدعلم پی برد.

دکتر گیو شریفی، نفر اول بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب ایران و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، متخصص در جراحی آندوسکوپی قاعده جمجمه، تومورهای درون بطنی و هیپوفیز از طریق بینی بوده که سابقه 13 سال آموزش دانشگاهی این تکنیک‌ها به جراحان اعصاب را دارد. ایشان درزمینه پژوهشی و کلینیکی مغز و اعصاب، در ایران پیشرو بوده و مقالات بسیاری در مجلات معتبر به چاپ رسانده‌اند.

به پاس همکاری‌های گیو شریفی با آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز، گفتگویی را با ایشان با موضوع «نقش آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز در پیشرفت جراحی مغز و اعصاب» انجام دادیم.

چراغ‌راهنما؛ نیم‌نگاهی به نقش واحد روابط عمومی آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز در پیشرفت علوم مغز و اعصاب

جراح مغز و اعصاب و پژوهشگر حوزه نقشه‌برداری مغز با تأکید بر پتانسیل مهم ولی نادیده گرفته‌شده بخش روابط عمومی مراکز گفت: این‌که مراکز یا همین آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز به همه نوع امکانات ویژه‌ای مجهز شود، آن‌چنان در اولویت نیست بلکه مهم اندیشه‌های نوین و راه پروراندن آن‌هاست که نباید از این موضوع مهم غافل باشیم.

گیو شریفی تصریح کرد: مشکل ما تولید علم است؛ در پرورش اندیشه ابتدا باید برای ایده گرفتن از افراد ارزش قائل شد. این ایده‌ها کمک بسیاری به دانشجویان فلوشیپ در علوم مختلف پزشکی و پایه در تولید علم و فهم دقیق‌تر راه آن می‌کند.

وی‌ گفت: در راستای بهره‌گیری بهینه از تمام امکانات موجود و طرح‌های جالب در آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز، آزمایشگاه ژنتیک، آزمایشگاه بافت‌شناسی، اتاق عمل، نوروایمیجینگ و ... که همگی به‌صورت قطب‌های عملیاتی (PolaOperating) در کنار یکدیگر کار می‌کنند؛ نیاز به افرادی به‌عنوان کاتالیزور داریم که حلقه اتصالی بین آن‌ها ایجاد کرده و بتواند حجمی از نمونه‌ها و داده‌های پرکاربرد جمع‌آوری کند.

شریفی در ادامه با اشاره به رابطه میان قدرت و دانش در بیت «توانا بود هر که دانا بود» اذعان داشت که شروع این قضیه با تولید افرادی میسر می‌شود که فکور، صبور، دقیق و مشاهده‌گر هستند. به اینان دانشمند می‌گویند؛ اگر این دانشمندان از عهده برقراری ارتباط بربیایند، راهنمای کلی مسائل در جهان خواهند بود.

دانشمند باید تربیت کرد

استاد برتر باشگاه پژوهشگران آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز راجع به کیفیت پژوهش‌های علمی درباره ذهن، مغز و به‌طورکلی جراحی مغز و اعصاب و نقشه‌برداری مغز، تأکید کرد: من به‌شخصه برای شنیدن طرح مساله دانشجویان، وقت می‌گذارم، اما مشکل اصلی «پیگیری نکردن خودشان» است. دانشجویی که نزد من می‌آید، درخواست دیتا و مقاله می‌کند و قصد مهاجرت نیز دارد؛ فردی تن‌پرور و غیر خودساخته بار می‌آید. متأسفانه ما در جامعه خود دانشمند نداریم و باید دانشمند تربیت کنیم.

گیو شریفی افزود: آن‌هایی که می‏پرسند، یادمان باشد بیش از دیگران در آن زمینه صاحب‌فکر و اندیشه‏‏اند. آدم‏های خلاق، اهل مطالعه و دانشند اما دانش را بستری و ابزاری برای اندیشیدن قرار داده‏اند. فقط فرآورده فکر دیگران را نمی‏نوشند، بلکه تفکر می‏کنند تا فکری را برای نسل دیگران بیافرینند تا شاید کمیت دانش سترگ‏‌تر شود. 

نقشه راه موفقیت در پروژه‌های تحقیقاتی

نفر اول بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب ایران در خصوص روش‌ها و پروژه‌های متنوع و تأثیرگذار برای مطالعه مغز در حوزه تخصصی جراحی مغز و اعصاب گفت: آزمایشگاه نقشه‌برداری مغز از امکانات خوبی برخوردار است به شرطی که بستر دانشمندپروری، ارتباط و هماهنگی بین این افراد و استفاده از ایده‌ها را نیز مهیا سازد. موضوعاتی که مطرح کردم نوعی کارآفرینی، هنر و هوش محسوب می‌شود. برای نمونه در کشف مدالیته‌های تصویربرداری جدید با دستـگاه ام‌آر‌آی (MRI) 3 تسـلا باید مطالعات عمیقی داشت و روی آن به نحوی مسلط شد که برایش هیچ پرسش بی‌پاسخی وجود نداشته باشد.

شریفی تصریح کرد: محقق این حوزه در ادامه این مسیر باید به جمع‌آوری دیتا، پردازش دیتاها در قالب‌های گوناگون و ارائه مقاله بپردازد تا کارساز شود. همچنین دنیایی از اطلاعات درزمینه عکس‌برداری از عصب پنجم و عصب بینایی، رابطه ژنتیکی، نقش فلزات در اختلالات کم‌توجهی_بیش‌فعالی و غیره وجود دارد؛ فقط باید پرسیده شوند تا از آن‌ها مقالات درخشانی منتشر شود.

درآمدی بر دیدن؛ بهبود خویش، تحولات ماندگار

گیو شریفی شرط داشتن آینده‌ای مترقی در حوزه‌های نقشه‌برداری مغز، تشخیص و درمان پزشکی را «دیدن» عنوان کرد و افزود: فرق آدم‌ها در دیدن است. به مغز ما اجازه فهم و درک همه واقعیات جهان داده نشده است، وگرنه واقعیت‌ها همه‌جا وجود دارند. هزاران مساله در جهان اتفاق می‌افتد، اما از دیدگان ما پنهان است. ما ابتدا باید از خودمان شروع کنیم. به نظرم بزرگ‌ترین کار علمی جهان، کشف مندلیف (جدول مندلیف) بود. مندلیف، درواقع کشیشی اتریشی- آلمانی بود و با خوب دیدن، دقت کردن و حریص بودن در علم‌آموزی، دانشمند شد و تاکنون به‌عنوان پدر دانش ژنتیک شناخته می‌شود. نتیجه آنکه روابط عمومی؛ نقش پررنگی را در منابع انسانی سازمان‌ها ایفا کرده و این موضوع در شناساندن دانشمندان حوزه‌های گوناگون، بهره گرفتن از اندیشه و پردازش علمی آن‌ها بیش‌ازپیش خودنمایی می‌کند.