بررسی میزان فعالیت ساختارهای مغزی مرتبط با مهارت‌های هر یک از هوش‌های چندگانه
رساله‌ی دکترا انجام شده در آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز • استاد راهنما: دکتر ابوالقاسم یعقوبی • استاد مشاور: دکتر خسرو رشید، دکتر رسول کردنوقابی • دانشجو: زهره یارمحمدی • دانشگاه: بوعلی سینا همدان
- شرح مختصری از طرح و استفاده از تجهیزات آزمایشگاه از زبان محقق:
در این طرح ما به بررسی میزان فعالیت ساختارهای مغزی مرتبط با مهارت‌های هر یک از هوش‌های چندگانه گاردنر در دو گروه باهوش و کم‌هوش پرداختیم. برای بررسی فرضیه این پژوهش مبتنی بر این که افراد باهوش نسبت به افراد کم هوش فعالیت مغزی بیشتری را در هنگام انجام تکالیف تجربه می‌کنند، نیاز به اسکن مغزی افراد در حین انجام تکلیف داشتیم تا با مطالعه مناطق فعال شده, میزان این فعالیت‌ها بررسی شود. برای این منظور آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز برای انجام آزمایشات تعیین شد و پس از تشکیل پرونده، به اقدامات اولیه برای انجام آزمایشات پرداختیم. ابتدای امر مشورت با واحد MRI در مورد محدودیت ها و مزایای این دستگاه و سپس گرفتن نقطه نظرات واحد پردازش آزمایشگاه در مورد فرضیه‌های پژوهش بود. طبق نظر واحد پردازش، ما نیاز به طراحی تسک‌هایی داشتیم تا عملکرد مغز افراد را حین انجام تسک‌ها مشاهده و بتوانیم میزان فعالیت را بررسی کنیم. از آنجایی که هر یک از هشت هوش گاردنر (کلامی، منطقی-ریاضی، جنبشی-حرکتی، درون فردی،, میان فردی، موسیقیایی، طبیعت گرایانه و فضایی) دارای عنوانی کلی بوده و هرکدام از چندین مهارت تشکیل شده بودند، ابتدا به مطالعه مهارت‌ها و واحدهای شناختی هر هوش پرداخته و در نهایت سه مهارت اصلی برای هر هوش در نظر گرفته شد. با راهنمایی واحد پردازش قرار شد مقالات مرتبط با هر مهارت بررسی و نزدیک‌ترین تسک مربوط به هر مهارت از بین مقالات انتخاب شود. در مرحله بعد تسک‌های انتخابی را به واحد پردازش تحویل دادیم تا از نظر اجرایی بودن آن در آزمایشگاه تصمیم گیری شود. واحد پردازش بعد از تایید، به طراحی تسک‌های مرتبط با هر هوش پرداخت و در پایان 21 تسک را در قالب هشت هوش تحویل داد. برای شروع آزمایشات ابتدا داوطلبین به وسیله پرسشنامه MIDAS غربالگری شده و در هر هوش نفرات بالا و پایین بر حسب نمرات کسب شده از پرسشنامه، انتخاب شدند.
- تجهیزات کاربردی آزمایشگاه :
از آنجایی که ما برای بررسی فرضیات پژوهش نیاز به داشتن نقشه تمام مناطق مغزی داشتیم و برای این منظور نیز تسک‌هایی طراحی شده بود، بهترین دستگاه برای انجام آزمایشات fMRI بود. شدت روشنایی تصاویر fMRI با تغییر میزان اکسیژن خون تغییر می‌کند و چون فعالیت نورون‌ها در ناحیه خاصی از مغز با تغییر میزان اکسیژن خون در همان ناحیه همراه بوده، شدت روشنایی تصاویر fMRI با میزان فعالیت نورون‌ها مرتبط است. در این روش تعداد زیادی تصویر از مغز گرفته می‌شود که همگی متأثر از میزان فعالیت نورون‌ها در مناطق مختلف مغز هستند و با پردازش این تصاویر می‌توان مناطقی از مغز که همزمان و هماهنگ فعالیت می‌کنند را مشخص کرد و شبکه‌های مسئول فعالیت گوناگون مغز را تخمین زد. بنابراین این دستگاه می‌تواند نحوه فعالیت مغز انسان را به نمایش بگذارد. از این رو وقتی افراد فعالیت‌هایی مانند انجام محاسبات ریاضی، بازی شطرنج و این قبیل موارد را انجام می‌دهند، آن قسمت از مغز که وظیفه آن کار را برعهده دارد، شروع به فعالیت می‌کند و موجب شناسایی مناطق و ساختارهای خاص مرتبط با آن فعالیت می‌شود، بنابراین بهترین گزینه برای انجام آزمایشات ما بود. پس از آن داوطلبین انتخاب شده در زمان‌های تعیین شده در آزمایشگاه حضور می‌یافتند و در واحدMRI به انجام آزمایش می‌پرداختند. تسک‌های طراحی شده هم از نوع دیداری و هم از نوع شنیداری بودند و بعضا ممکن بود برای بررسی یک هوش از هر دو مدل استفاده شود و اکثر آنها نیاز به پاسخ داشتند.
نوشته های مرتبط