مصرف روزانه‌ی کافئین می‌تواند ماده‌ی خاکستری مغز را تحت تاثیر قرار دهد

کافئین پرمصرف‌ترین ماده سایکواکتیو (روانگردان) در جهان است. محققان دانشگاه بازل اکنون نشان‌داده‌اند که مصرف منظم کافئین می‌تواند ماده‌ی خاکستری مغز را تغییر دهد. با این وجود، به نظر می‌رسد این اثر موقتی است.

هیچ شکی وجود ندارد که کافئین به اکثر ما کمک می‌کند تا هوشیارتر باشیم. با این حال، اگر در شب مصرف شود، می‌تواند خواب ما را مختل کند. همانطور که مطالعات قبلی نشان داده است، کمبود خواب می‌تواند به نوبه‌ی خود بر ماده‌ی خاکستری مغز تأثیر بگذارد. بنابراین آیا مصرف منظم کافئین می‌تواند بر ساختار مغز، از طریق کم خوابی، تأثیر بگذارد؟ یک تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر کارولین ریچرت و پروفسور کریستین کاخوشن از دانشگاه بازل و UPK در مطالعه‌ای این سوال را مورد بررسی قرار دادند.

نتیجه شگفت‌آور بود: به عنوان بخشی از مطالعه، کافئین مصرف شده منجر به خواب نامناسب نشد. با این وجود، همانطور که در مجله‌ی Cerebral Cortex گزارش شده است، محققان تغییراتی را در ماده‌ی ‌خاکستری مشاهده کردند. ماده‌ی خاکستری به قسمت‌هایی از سیستم عصبی مرکزی گفته می‌شود که عمدتا از اجسام سلول عصبی تشکیل شده است، در حالی که ماده‌ی سفید عمدتاً شامل مسیرهای عصبی، گستره‌های طولانی سلولهای عصبی، میباشد.

گروهی متشکل از 20 جوان سالم که همه‌ی آنها بطور منظم روزانه قهوه می‌نوشند، در این تحقیق شرکت کردند. به آنها قرص‌هایی داده شد تا در دو دوره‌ی 10 روزه مصرف کنند و از آنها خواسته شد که در این مدت کافئین دیگری مصرف نکنند. در طی یک دوره‌ی مطالعاتی، آنها قرص‌هایی با کافئین، و گروه دیگر، قرص هایی که هیچ ماده‌ی فعال یا موثری ندارند (دارونما)، دریافت کردند. در پایان هر دوره‌ی 10 روزه، محققان حجم ماده خاکستری افراد را با استفاده از اسکن‌های مغزی بررسی کردند. آنها همچنین با ثبت فعالیت الکتریکی مغز(EEG) ، کیفیت خواب شرکت‌کنندگان را در آزمایشگاه خواب بررسی کردند.

خواب بی‌تاثیرماند، اما ماده‌ی خاکستری نه

مقایسه داده‌ها نشان داد که عمق خواب شرکت‌کنندگان فارغ از اینکه کافئین یا کپسول‌های دارونما مصرف کرده‌اند، برابر است. اما تفاوت قابل‌توجهی در ماده‌ی خاکستری آنها مشاهده شد که به این بستگی داشت که این فرد کافئین دریافت کرده است یا دارونما. بعد از 10 روز دارونما - یعنی "عدم مصرف کافئین" - حجم ماده‌ی خاکستری بیشتر از گذشت مدت زمان مشابه با مصرف کپسول‌های کافئین بود.

این تفاوت به ویژه در لوب گیجگاهی داخلی راست، از جمله هیپوکامپ، منطقه‌ای از مغز که برای تثبیت حافظه ضروری است، چشمگیر بود.

رایشرت تأکید می‌کند: "نتایج ما لزوماً به این معنی نیست که مصرف کافئین روی مغز تأثیر منفی دارد. اما مصرف روزانه کافئین به طور واضح بر سخت افزار شناختی ما تأثیر می‌گذارد، که به خودی خود مطالعات بیشتری را می‌طلبد." وی اضافه می‌کند که در گذشته، تأثیرات کافئین بر سلامت عمدتا در بیماران بررسی شده است، اما نیاز به تحقیق در مورد افراد سالم نیز وجود دارد.

اگرچه به نظر می‌رسد که کافئین باعث کاهش حجم ماده‌ی خاکستری می‌شود، اما فقط پس از 10 روز پرهیز از قهوه، این مهم در افراد مورد آزمایش بازسازی و بازیابی شده است.

به نظر می‌رسد تغییرات در مورفولوژی مغز موقتی است، اما مقایسهی سیستماتیکی بین کسانی که قهوه می‌نوشند و کسانی که معمولاً کافئین کمی مصرف می‌کنند یا اصلاً کافئین مصرف نمی‌کنند، تاکنون وجود نداشته است.