به گزارش روابط عمومی آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز، نشستی تخصصی با عنوان “هم‌افزایی آزمایشگاه‌های فعال در حوزه فناوری‌های شناختی” به همت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی کشور و با همکاری آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز برگزار شد. این نشست با هدف تقویت همکاری‌های بین‌رشته‌ای، توسعه خدمات کاربردی و ارتقای زیرساخت‌های علمی در حوزه علوم شناختی و با حضور اساتید، پژوهشگران و نمایندگان مراکز علمی و فناوری کشور برگزار گردید.
در این نشست جناب آقای دکتر خسروآبادی، معاون پژوهشی و فناوری آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز، ضمن خوش‌آمدگویی به حاضرین، به تشریح دستاوردها و برنامه‌های این آزمایشگاه پرداختند. ایشان اظهار داشتند که آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز از سال ۱۳۹۵ با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و به همت جناب آقای دکتر خرازی تأسیس شده و در طول یک دهه فعالیت، با اجرای بیش از ۱۸۰۰ پروژه پژوهشی، نقش مهمی در تقویت زیرساخت‌های علمی کشور ایفا کرده است. دکتر خسروآبادی با اشاره به مأموریت آزمایشگاه در توسعه خدمات کاربردی، به فعالیت‌های اخیر در حوزه‌های بالینی نظیر استانداردسازی روش‌های تحریک مغزی (TMS و tDCS) برای درمان افسردگی مقاوم به دارو، اختلال وسواس و ترک اعتیاد، و همچنین خدمات شناختی-اجتماعی مانند پروتکل‌های ارزیابی و توانبخشی برای سالمندی، استعدادیابی شناختی و مدیریت استرس ورزشکاران تیم‌های ملی و المپیکی اشاره کردند. ایشان همچنین از به‌روزرسانی تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، آموزش کارشناسان فنی و همکاری با مراکز معتبر بین‌المللی به‌عنوان بخشی از اقدامات برای ارتقای کیفیت خدمات نام بردند.
در ادامه جناب آقای دکتر پورعباسی، دبیر ستاد راهبری توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، با اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر ایران در حوزه علوم شناختی اظهار داشتند که کشورمان هم‌اکنون در رتبه هفدهم جهان و نخست منطقه خاورمیانه در این عرصه قرار دارد. ایشان تأکید کردند که عقب‌ماندگی در دانش علوم شناختی می‌تواند سرنوشتی مشابه ملت‌هایی داشته باشد که در انقلاب صنعتی از رقابت جهانی بازماندند. دکتر پورعباسی همچنین به چالش‌های سلامت شناختی در کشور، از جمله افزایش اختلالات رشدی، یادگیری و زوال عقل در سنین پایین‌تر نسبت به میانگین جهانی اشاره کرده و بر ضرورت توجه هم‌زمان به آموزش، پیشگیری و درمان تأکید نمودند. وی از توسعه زیرساخت‌های ملی پژوهش و فناوری، از جمله آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز، مرکز ملی کارآزمایی بالینی فناوری‌های عصبی و آزمایشگاه ملی نخستی‌ها خبر داده و این طرح‌ها را زمینه‌ساز رشد تحقیقات بین‌رشته‌ای، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، ایجاد اشتغال تخصصی و افزایش خوداتکایی کشور در تولید تجهیزات و فناوری‌های شناختی دانستند که می‌تواند جایگاه علمی ایران را در سطح بین‌المللی بیش از پیش ارتقا دهد.
جناب آقای دکتر یونسیان، مدیر شبکه آزمایشگاهی کشور معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این نشست، آن را فرصتی ارزشمند برای آشنایی فعالان حوزه علوم شناختی با ظرفیت‌ها و حمایت‌های شبکه آزمایشگاهی کشور دانستند. ایشان اظهار داشتند که شبکه آزمایشگاهی کشور از سال ۱۳۸۳ با عنوان “نانولب” تأسیس شد و از سال ۱۳۹۳ با نام شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی فعالیت خود را ادامه داد. این شبکه هم‌اکنون با عضویت حدود ۲۰۰۰ مجموعه آزمایشگاهی از ۱۸۱ شهر و بهره‌مندی از بیش از۳۸ هزار تجهیزات آزمایشگاهی در حوزه‌های فناوری پیشرفته و متوسط، به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های کلیدی کشور عمل می‌کند. دکتر یونسیان اهداف راهبردی شبکه را استفاده بهینه از سرمایه‌های ملی، تسهیل دسترسی پژوهشگران و صنایع به آزمایشگاه‌ها، استانداردسازی فعالیت‌های آزمایشگاهی و توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی کشور عنوان کردند. ایشان افزودند که ۴۰ درصد اعضای شبکه از بخش خصوصی، ۲۵ درصد از وزارت علوم و مابقی از سایر نهادها نظیر وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی، دانشگاه آزاد، وزارت نفت و وزارت صمت هستند.
دکتر یونسیان با اشاره به فعالیت‌های شبکه در حوزه علوم شناختی، اظهار داشتند که از ۶۶ آزمایشگاه فعال در این حوزه، ۴۴ آزمایشگاه در تهران مستقر هستند و آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز می‌تواند نقش کلیدی در ارتقای خدمات این آزمایشگاه‌ها، به‌ویژه در حوزه بین‌المللی، ایفا کند. ایشان همچنین از انتخاب شبکه آزمایشگاهی کشور به‌عنوان نهاد متولی کارگروه زیرساخت‌های آزمایشگاهی بریکس خبر داده و از آزمایشگاه‌های علوم شناختی دعوت کردند تا ۱۵ آبان‌ماه ظرفیت‌های خود را برای ارائه خدمات بین‌المللی به شبکه اعلام کنند.
در بخش دیگری از نشست، موضوع همکاری با پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی و وزارت آموزش‌وپرورش مطرح شد. دکتر یونسیان توضیح دادند که شبکه آزمایشگاهی زیرمجموعه‌ای برای آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی ایجاد کرده و هم‌اکنون حدود ۶۷۰ آزمایشگاه دانش‌آموزی، عمدتاً در پژوهش‌سراها و مدارس متوسطه دوم، در این شبکه فعال هستند. این آزمایشگاه‌ها با هدف ترویج فعالیت‌های پژوهشی دانش‌آموزی و همکاری با ستادهای فناوری‌های راهبردی معاونت علمی فعالیت می‌کنند. همچنین، برنامه‌های ویژه‌ای برای دانش‌آموزان در حوزه علوم شناختی و سایر زمینه‌ها، از جمله ایمنی غذا و زنجیره ارزش عناصر کمیاب خاکی، در نظر گرفته شده است.
یکی از اساتید حاضر در نشست به اهمیت توجه به مسائل آموزش‌وپرورش، به‌ویژه اختلالات یادگیری، ADHD و اوتیسم اشاره کردند و خواستار تقویت همکاری‌های شبکه آزمایشگاهی با این حوزه شدند. در پاسخ، دکتر خسروآبادی اظهار داشتند که آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز با همکاری اساتیدی نظیر دکتر نظری و دکتر عسگری و امضای تفاهم‌نامه با دانشگاه تربیت‌معلم شهید رجایی، فعالیت‌هایی در زمینه آموزش‌وپرورش شناختی آغاز کرده است. این فعالیت‌ها شامل توسعه پروتکل‌های آموزشی، ترویج علوم شناختی در بستر جامعه و ارائه خدمات پژوهشی به مؤسسات مرتبط است. ایشان تأکید کردند که آزمایشگاه در تلاش است با رویکردی فعال و همکاری با نهادهای سیاست‌گذار، از جمله آموزش‌وپرورش، خدمات خود را در این حوزه گسترش دهد.
این نشست با نمایش کلیپی از معرفی فعالیت‌ها و امکانات آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز و بحث و تبادل‌نظر میان شرکت‌کنندگان به پایان رسید. انتظار می‌رود این گردهمایی به تقویت همکاری‌ها و هم‌افزایی میان آزمایشگاه‌های فعال در حوزه فناوری‌های شناختی منجر شده و گامی مؤثر در راستای توسعه علمی و فناوری کشور باشد.
