سلول‌های جدید گلیال کشف شده در مغز: نشانه‌های ترمیم مغز

مغز تا بزرگسالی به خوبی تغییر می‌کند. انعطاف‌پذیری مغز فقط به دلیل ایجاد اتصالات عصبی جدید نیست. سلول‌های بنیادی موجود در مغز بزرگسالان نیز سلول‌های عصبی جدیدی تولید می‌کنند. بیش از صد سال است که دانشمندان روی بررسی انواع سلول‌های عصبی متمرکز شده اند.

دسته دیگری از سلول‌ها، به نام گلیا، نیز برای عملکرد مغز ضروری هستند. با این وجود، اهمیت سلول‌های گلیا برای دهه‌ها دست کم گرفته می‌شد. اینکه چند نوع گلیا وجود دارد، چگونه ایجاد می‌شوند و چه نقشی را بازی می‌کنند، هنوز تا حد زیادی کشف نشده است.

سلول های بنیادی – رهایی یافته از غیرفعال‌بودن

گروه تحقیقاتی پروفسور فیونا دوتش در بیوزِنتروم دانشگاه بازل در حال بررسی سلول‌های بنیادی در ناحیه بطنی – زیر‌بطنی در مغز موش بالغ است. در این منطقه، بسیاری از سلول‌های بنیادی در حالت غیرفعال قرار دارند و سیگنالهایی را در محیط دریافت می‌کنند که آنها را تحریک می‌کنند تا فعال شده و به سلول‌های عصبی جدید تبدیل شوند.

تیم تحقیقاتی دوتش در مطالعه‌ی خود، منتشر شده در ژورنالScience ، یک سیگنال مولکولی را شناسایی کرد که سلول‌های بنیادی را از حالت غیرفعال آنها خارج می‌کند و به آنها اجازه می‌دهد چندین دامنه که به سلول‌های گلیال در این مخزن‌ بیولوژیکی سلول بنیادی منتهی می‌شوند، را کشف کنند.

سلول‌های بنیادی - محل تولد سلول‌های گلیال

دوتش توضیح می‌دهد: «ما یک کلید فعال‌سازی برای سلول‌های بنیادی غیرفعال پیدا کردیم. این یک گیرنده است که سلول‌های بنیادی را در حالت استراحت نگه می‌دارد. ما توانستیم این کلید را خاموش کنیم و بنابراین سلول‌های بنیادی را فعال کنیم.» علاوه بر این، محققان توانستند تبدیل سلول‌های بنیادی به سلول‌های گلیال مختلف را در مناطق خاصی از کنام (niche) سلول‌های بنیادی تصویرسازی کنند.

دوتش گزارش می‌دهد: «برخی از سلول‌های بنیادی به سلول‌های عصبی تبدیل نمی‌شوند، بلکه به دو نوع جدید متفاوت از سلول‌های گلیال تبدیل می‌شوند.» بنابراین این منطقه مغزیِ مورد مطالعه محل تولد انواع مختلف سلول‌های گلیال، علاوه بر نقش آن به عنوان یک محل تولید سلول‌های عصبی است.

«آنچه بسیار غیرمنتظره بود یافتن یک نوع سلول گلیال می‌باشد که به جای بافت مغز، به دیواره‌ی بطن مغز متصل شده بود. این سلول‌ها به طور مداوم در حمامی از مایع مغزی نخاعی حضور دارند و با آکسون‌های سایر مناطق مغز ارتباط برقرار می‌کنند و بنابراین آماده هستند تا سیگنال‌هایی با رنجی متنوع را دریافت و ادغام کنند.

سلول‌های گلیال - در سلامتی و بیماری فعال هستند.

تیم تحقیقاتی همچنین دریافتند که هر دو نوع سلول گلیالی در یک مدل مایع زدایی فعال شده اند. بنابراین این انواع جدید سلول‌های گلیال ممکن است منبع سلول‌ها برای ترمیم در بیماری‌های نورودژنراتیو مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) یا پس از آسیب باشند.

به عنوان گام بعدی، دوتش می‌خواهد به طور خاص این انواع جدید سلول‌های گلیال را ردیابی کند و نقش آنها را در عملکرد طبیعی مغز و نحوه‌ی پاسخ آنها در زمینه‌های مختلف فیزیولوژیکی بررسی کند. این مهم سرنخ‌های مهمی برای درک انعطاف‌پذیری مغز و چگونگی تجدید و ترمیم بافت عصبی فراهم می‌کند.

منبع: ساینس دیلی